غافلگیر شدن، ویژگی مشترک مردم و مسوولان
غافلگیر شدن، ویژگی مشترک مردم و مسوولان

  نسرین ضمیری ‬ ‬ فروردین ماه سال جاری، هنگامی که سازمان های ذی ربط درخصوص قریب الوقوع بودن طغیان رودخانه ها و جاری شدن سیل در استان خوزستان هشدار می دادند، تصویری از یک خانواده منتشر شد که در ساحل و کنار رودخانه و در سایه تابلوی «هشدار، خطر نزدیک شدن به رودخانه» نشسته […]

 

نسرین ضمیری ‬ ‬

فروردین ماه سال جاری، هنگامی که سازمان های ذی ربط درخصوص قریب الوقوع بودن طغیان رودخانه ها و جاری شدن سیل در استان خوزستان هشدار می دادند، تصویری از یک خانواده منتشر شد که در ساحل و کنار رودخانه و در سایه تابلوی «هشدار، خطر نزدیک شدن به رودخانه» نشسته بودند که بسیار جالب توجه بود و این پرسش را به ذهن می آورد: چرا مردم به هشدار ها توجه نمی کنند؟ یا چرا هشدارها را جدی نمی گیرند؟

 

بارش برف سنگین چند روز گذشته در استان گیلان منجر به مسدود شدن جاده ها و راه های ارتباطی به استان شد و به گفته مسوولان رانندگان خودروهای سبک و سنگین که بدون داشتن تجهیزات ضروری مانند زنجیر چرخ راهی جاده ها شده بودند یکی از دلایل اصلی بوده اند.

 

وسط تابستان برف نباریده، در نیمه زمستان و طبق پیش بینی سازمان هواشناسی برای بارش برف سنگین در یک استان شمالی و سردسیر برف باریده. هیچ چیز غافلگیرکننده ای وجود ندارد. در چنین شرایطی باز این پرسش مطرح می شود که چرا به هشدار ها توجه نمی کنیم؟

 

اگر کل حوادث اعم از سیل، زلزله، آتش سوزی جنگل ها، مرگ پرندگان و… را کنار هم قرار دهیم به یک نقطه مشترک می رسیم و آن هم آماده نبودن مردم و مسوولان است.

 

آمادگی و مقابله با حوادث یک «سامانه» یا «سیستم» است که از اجزا یا زیر سیستم های گوناگونی تشکیل شده است، یکی از این اجزا «اعلام هشدار» و «اطلاع رسانی» است. اما قبل از اعلام هشدار باید مشخص شود که اعلام برای چه کسانی است؟ دریافت کنندگان هشدار چه گروهی از افراد جامعه هستند؟ کشاورزان؟ دامداران؟ رانندگان؟ روستاییان یا شهرنشین ها؟ این گروه از افراد جامعه در صورت دریافت هشدار چه فعالیت ها و اقداماتی باید انجام دهند؟ در پاسخ به این پرسش ها به مقوله نیازهای آموزشی و آگاهی های عمومی برای مردم می رسیم. در سیستم آمادگی برای مقابله با رویدادها باید نیازسنجی آموزشی صورت بگیرد و با انجام برنامه های آموزشی توسط افراد، گروه ها، سازمان های داوطلب (سمن ها)، رسانه ها و… مردم را توانمند کرد. تهیه آذوقه، ذخیره آب آشامیدنی، تهیه داروهای ضروری، پیش بینی وسایل گرمایشی جایگزین و… از ساده ترین و بدیهی ترین آمادگی ها برای استان های سردسیر است. مردم و مخاطبان هشدار ها ویژگی های یکسانی ندارند، برخی مردم با دشواری بیشتری متقاعد می شوند تا نکات ایمنی را رعایت کنند، همچنین دانش، آگاهی، مهارت، خلق و خوی و… نیز از دیگر ویژگی هایی هستند که باید در اعلام هشدارها درنظر گرفته شوند. از طرف دیگر برای اعلام هشدار و اطلاع رسانی باید از تمامی راه و روش ها بهره برد. رسانه ملی، نشریات، تلفن و تلفن همراه، ارسال پیامک، شبکه های اجتماعی، اعلان های عمومی در معابر و مسیرها و غیره. وظیفه مسوولان است که نه تنها مطمئن شوند پیام های هشدار به اطلاع همه مردم رسیده بلکه قوانین، مقررات و دستورالعمل های لازم را با دقت و سخت گیری اجرا کنند؛ مانند مقررات ترافیکی به منظور تسهیل در عبور و مرور از جمله بستن زنجیرچرخ.

 

غافلگیر شدن تصادفی نیست، همان گونه که موفقیت تصادفی نیست. بسیاری از آسیب ها و خسارت ها را می شود به حداقل رساند و هزینه ها را کاهش داد.