عصر خوزستان: اهواز – ایرنا – مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: لازمه داشتن کشوری ایمن در برابر خطرها و سوانح، توجه ویژه مسوولان و جامعه نسبت به اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل است. به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر […]
اهواز – ایرنا – مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: لازمه داشتن کشوری ایمن در برابر خطرها و سوانح، توجه ویژه مسوولان و جامعه نسبت به اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل است.
به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتر مصطفی محمدی ده‌چشمه به مناسبت هفته‌ی پدافند غیرعامل (هشت تا ۱۴ آبان) بیان کرد: توجه و به کارگیری اصول پدافند غیرعامل از اولویت‌های مهم و الزامات اساسی مدیریتی از سطح کلان تا سطح محلی در کشور است.
وی پدافند غیرعامل را “دفاع” مبتنی بر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری تعبیر کرد و آن را مجموعه تدابیر، سیاست‌ها و الزامات غیرمسلحانه در برابر تهدید، حمله و هجوم دانست.
محمدی ده چشمه پدافند را دارای دو رویکرد متفاوت دانست و گفت: رویکرد نخست دفاع مسلحانه و مبتنی بر جنگ‌افزار نظامی در برابر تهدیدات است که از آن به‌عنوان “پدافندعامل” نام‌برده می‌شود و “پدافند غیرعامل” رویکرد متفاوتی است که در یک دهه گذشته در ادبیات علمی و مدیریتی کشورمان جایگاه ویژه‌ای یافته است.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز، اضافه کرد: این در حالی است که جامعه همچنان به پدافند غیرعامل نگاهی نظامی دارد و ردپای این نگرش را می‌توان در جامعه علمی نیز شاهد بود.
ضرورت توجه به پدافند غیرعامل
وی در توضیح ضرورت‌های توجه به پدافند غیرعامل در سطح کلان افزود: در دوره‌ای به سر می‌بریم که از آن با عنوان “عصر آسیب‌پذیری” نام می‌برند؛ و در این دوره با رشد تصاعدی و تنوع گسترده‌ای از خطرها و تهدیدهای نوظهور روبه رو هستیم. تحلیل خطر سیر و روند حاکم بر الگوهای خطرپذیری نیز گویای رشد معنادار تنوع و فراوانی خطرها در بستر زمان است.
محمدی ده چشمه بیان کرد: دستاوردهای فناوری در عصر کنونی، از یکسو سهولت در فعالیت‌ها و زندگی روزمره و آسایش شهروندی را سبب شده است و از طرفی خود زمینه‌ساز تولید و ظهور الگوهای جدیدی از خطرهای فناورانه و زیستی شده است.
عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در توجیه ضرورت پرداختن به مقوله‌ی دفاع غیرعامل در کشورمان، به موقعیت راهبردی ایران اشاره کرد و گفت: کشورمان به لحاظ ژئوپلیتیک، اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی، تنوع قومی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که از یکسو می‌تواند فرصت و از سوی دیگر نیز بسترساز تهدید باشد.
وی دسترسی به آب‌های آزاد، کانون‌های انرژی، دارا بودن موقعیت مکانی استراتژیک را مؤلفه‌های ضرورت بخش توجه به پدافند غیرعامل ذکر کرد و توضیح داد: در حوزه شهروندی، عدالت اجتماعی و عدالت توزیعی در قلمرو سرزمینی از مهم‌ترین مؤلفه‌های اثرگذار در همگرایی و انسجام اجتماعی است؛ با این وجود شاخص‌های توسعه‌ای کشور نشان‌دهنده نوعی تمرکز از مرکز به پیرامون است یعنی تضاد و نابرابری در برخورداری از فرصت‌های زندگی؛ و این ناموزونی‌ها در مقیاس کلان می‌تواند بسترساز نارضایتی و در نهایت بستری برای ناامنی شوند.
محمدی ده چشمه بحران‌های زیست‌محیطی مانند تنش آبی، نشست زمین و خشکسالی را در کشور از دیگر مولفه‌های ضرورت بخش توجه به پیاده‌سازی اصول پدافند غیرعامل دانست و بیان کرد: تهدید فراگیر و محتمل برای آینده نزدیک در کشورمان، خطر گسترده زیست‌محیطی است که می‌تواند پیامدهای زیانباری مانند بحران‌های اجتماعی و جابه‌جایی‌های وسیع جمعیتی را نیز به دنبال داشته باشد.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین، زیرساخت‌های حساس و حیاتی کشور را فرسوده خوانده و گفت: متاسفانه این زیرساخت‌ها دفاع‌پذیری کافی در برابر تهدیدهای نوظهور و پیچیده را ندارند؛ در روزهای گذشته سامانه جایگاه سوخت کشور با حمله‌ی سایبری روبه رو شد که این اتفاق پیش‌تر برای سامانه راه‌آهن و سایت هسته‌ای بوشهر نیز رخ داد.
وی اصول پدافند غیرعامل مانند مکان‌یابی، کوچک‌سازی، تمرکززدایی، پراکنده‌سازی و مقاوم‌سازی کاربری‌های حیاتی و حساس، تاب آور سازی دارایی‌ها (انسانی و غیرانسانی) در برابر فشارها، استرس‌ها و خطرپذیری‌های داخلی و خارجی را به‌عنوان راهبرد کارا در پدافند غیرعامل ذکر کرد.
محمدی ده چشمه با اشاره به اینکه آینده‌پژوهی حوزه‌ای به نسبت نوین در مطالعات پدافند غیرعامل است، گفت: آینده‌نگاری مخاطرات با ترسیم آینده‌های محتمل و تحلیل روند سوانح در گذشته و وضع موجود، آسیب‌پذیری آینده را پیش‌بینی کرده و برای آنها راهکارهایی ارایه می‌دهد.
پدافند غیرعامل در دانشگاه شهید چمران اهواز
وی با اشاره به فعالیت مرکز مطالعات و تحقیقات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهوازاضافه کرد: این مرکز در سال ۱۳۹۶ با ۲ هدف عمده ” فرهنگ‌سازی و ترویج اصول پدافند غیرعامل و برگزاری دوره‌های آموزشی و توانمندسازی برای دانشجویان، کارکنان اداری و اعضای هیات‌علمی” و ” پاسخگویی به نیازهای مطالعاتی و تحقیقاتی و انجام پروژه‌های موردنیاز دستگاه‌های اجرایی” راه‌اندازی شد.
وی ادامه داد: برگزاری دوره‌های آموزشی و ضمن خدمت برای دانشگاهیان، انجام مطالعات پدافند غیرعامل در دانشگاه، برگزاری همایش استانی، معرفی دانشجویان نخبه تحصیلات تکمیلی برای کسر خدمت‌سربازی، برگزاری دوره‌های آموزشی پدافند غیرعامل و مدیریت جامع بحران برای دستگاه‌های اجرایی و خدماتی و انجام چندین پروژه مشترک با دستگاه‌های اجرایی بخشی از عملکرد این مرکز است.
